باتری خودرو یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم برق‌رسانی خودرو است که وظیفه تأمین انرژی اولیه برای استارت زدن و راه‌اندازی سیستم‌های الکتریکی خودرو را بر عهده دارد. گاهی اوقات به دلایل مختلفی مانند فراموش کردن خاموش کردن چراغ‌ها یا سرمای شدید هوا، باتری خودرو تخلیه می‌شود و خودرو توانایی استارت زدن را از دست می‌دهد. در چنین شرایطی، روش باتری به باتری و یا اصطلاحاً استفاده از یک باتری کمکی، ساده‌ترین و سریع‌ترین راه برای راه‌اندازی مجدد خودرو است.
اما آیا می‌دانید روش صحیح باتری به باتری چگونه است؟ چه نکاتی را باید رعایت کرد تا این کار به صورت ایمن انجام شود و آسیبی به باتری یا سیستم برق خودرو وارد نشود؟ در این مقاله، ضمن آموزش مرحله به مرحله باطری به باطری کردن خودرو، نکات ایمنی و اشتباهات رایجی که باید از آن‌ها پرهیز کنید را نیز برای شما شرح می‌دهیم.
باتری به باتری فرآیندی ساده و کاربردی است که در آن برای راه‌اندازی خودرویی با باتری ضعیف یا خالی، از انرژی باتری سالم یک خودروی دیگر استفاده می‌شود. در این روش، با استفاده از کابل‌های رابط مخصوص، دو باتری به یکدیگر متصل می‌شوند تا جریان الکتریکی لازم برای استارت زدن خودرو تأمین شود. این کار معمولاً زمانی انجام می‌شود که باتری خودرو به هر دلیلی نتواند انرژی کافی برای روشن شدن موتور را فراهم کند.
زمانی که باتری خودرویی ضعیف یا خالی می‌شود و امکان روشن کردن آن وجود ندارد، می‌توان با کمک یک باتری سالم از خودروی دیگر و استفاده از کابل‌های رابط، خودرو را راه‌اندازی کرد. نحوه صحیح باطری به باطری کردن به شرح زیر است:
قبل از هر کاری باید بدانید که برای باطری به باطری هر دو خودرو باید کاملاً خاموش باشند. خودرویی که قرار است باتری سالم آن به خودروی خراب کمک کند یا در واقع همان خودروی دهنده، حتما باید خاموش باشد؛ بهتر است حتی سوئیچ روی آن نباشد و درها نیز بسته باشند. تنها کاپوت هر دو خودرو باز باشد.
ترتیب اتصال کابل‌ها بسیار مهم است. مراحل زیر را به دقت دنبال کنید:
ابتدا کابل مثبت (قرمز) را به قطب مثبت باتری (سرباتری) خودرو گیرنده وصل کنید. سر دیگر همان کابل مثبت را به قطب مثبت باتری خودرو دهنده متصل کنید.
سپس کابل منفی (مشکی) را به قطب منفی باتری خودرو دهنده وصل کنید. سر دیگر کابل منفی را به قطب منفی خودروی گیرنده و یا یک قسمت فلزی بدون رنگ روی بدنه موتور یا شاسی خودروی گیرنده متصل کنید.
دقت داشته باشید بر خلاف آنچه که در سایت های دیگر ممکن است خوانده باشید، به لحاظ فنی فرقی نمی کند که سر دیگر کابل را به قطب منفی و یا بدنه موتور اتصال دهید؛ صرفاً در صورتی که قطب منفی سولفاته داشت، یا از محافظ ضد سرقت خودرو استفاده می کنید، توصیه می شود کابل منفی را به بدنه موتور یا شاسی متصل کنید.
علت اینکه بهتر است اتصال کابل ها را به این ترتیب و جدا جدا وصل کنید این است ایمنی بیشتر است. در صورتی که ترتیب را رعایت نکنید و یا با عجله این فرآیند را انجام دهید، امکان اتصال کابل ها به هم و ایجاد جرقه و آسیب به دست و همچنین به سیستم برق خودروها وجود دارد.
حالا با رعایت فاصله ایمن، سراغ خودروی خراب بروید و سوییچ آن را بچرخانید تا استارت بخورد. بلافاصله پس از آنکه خودرو روشن شد، باید کابل ها را جدا کنید. دقت داشته باشید که سریعاً بایستی کابل ها را جدا کنید، چون تا زمانی که اتصال برقرار است به دینام خودروی دهنده فشار وارد می شود زیرا باید هر دو باتری را شارژ کند.
ابتدا با احتیاط کابل منفی را از قطب منفی یا بدنه خودروی گیرنده جدا کنید. سپس کابل منفی را از قطب منفی باتری خودرو دهنده جدا کنید. بعد کابل مثبت را از باتری خودرو دهنده جدا کنید و در نهایت کابل مثبت را از باتری خودرو گیرنده جدا کنید.
خودرو را حداقل به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه روشن نگه دارید یا با آن رانندگی کنید تا باتری مجدداً توسط دینام شارژ شود و به سطح مناسبی از شارژ برسد. اگر برای دفعات بعدی مشاهده کردید که دوباره خودرو روشن نمی شود، ممکن است باتری معیوب باشد یا عمر آن تمام شده و نیاز به تعویض داشته باشد.
نیاز به باتری به باتری کردن مکرر نشانه ی خوبی نیست و می تواند به دلیل دشارژ باتری ماشین رخ دهد. دشارژ باتری خودرو نیز خود دلایل فراوانی دارد که رایج ترین آن ها برق دزدی ماشین می باشد.
توصیه می شود اگر دائم به باتری به باتری کردن نیاز پیدا می کنید و همیشه ماشین روشن نمی شود، تا دامنه ی خسارت ها به سایر قطعات بیشتر نشده به نمایندگی معتبر خدمات پس از فروش باتری خود مراجعه کنید تا متخصان تست های لازم را از باتری و سیستم برق خودرو بگیرند و عیب را پیدا و برطرف کنند.
این کار باعث جرقه یا انفجار گازهای اطراف باتری نمی شود. جرقه زدن زمانی رخ می دهد که اختلاف پتانسیل بین دو نقطه وجود داشته باشد و هیچ ربطی به این که کابل به قطب منفی باتری گیرنده وصل باشد یا به بدنه ی آن، ندارد.
اولین و مهم ترین دلیلی که توصیه می شود هر دو خودرو خاموش باشند، این است که اگر خودروی دهنده روشن باشد، زمانی که خودرو را استارت می زنید، به جای آنکه جریان بالای موردنیاز برای استارت از باتری ماشین دهنده تأمین شود، از دینام آن گرفته می شود. دینام برای ایجاد جریان شدید موردنیاز برای استارت طراحی نشده است و این کار به دینام خودروی دهنده فشار زیادی وارد می کند و ممکن است این حد از جریان کشیدن باعث تخریب آن شود.
همچنین در سیستم‌های برق خودرو، قطعات و سنسورها هرکدام طوری طراحی شده اند که با ولتاژهای مختلفی کار می کنند. برخی تنها با ۱۲ ولت، برخی با ۱۴ ولت، قطعاتی با برق ۵ ولت و بعضی دیودها و تراتزیستورها حتی در یک بازه‌هایی مانند ۸ تا ۱۲ یا ۱۰ تا ۱۴ ولت کار می‌کنند. در نتیجه، سیستم برق خودرو به گونه‌ای طراحی شده که هر بخش در زمان مشخصی و با ولتاژ مشخصی فعال شود؛ این فرآیند توسط ECU (کامپیوتر خودرو) کنترل می‌شود.
زمانی که سوئیچ باز می‌شود، برخی قطعات برق می‌گیرند؛ هنگام استارت، برخی سنسورها (مثل سنسور دمای آب، اکسیژن، دریچه گاز) فعال می‌شوند. این فرآیند کاملاً مهندسی‌شده است. مخصوصاً در خودروهای جدید (مولتی‌پلکس و دارای یونیت‌های اختصاصی برای هر قطعه)، ترتیب و شرایط ولتاژ بسیار دقیق است.
اگر هنگام باتری به باتری، یکی از خودروی دهنده روشن باشد، سیستم برق آن (به ویژه دینام) فعال است. وظیفه دینام تأمین ولتاژ تا ۱۴.۸ ولت برای کل سیستم است. دینام با کمک رگولاتور (آفتامات)، جریان خروجی را تنظیم می‌کند. اگر دینام احساس کند که ولتاژ برگشتی (از سوی باتری یا مدار) پایین است، جریان را بالا می‌برد تا شارژ جبران شود. در شرایط خاصی مانند زمانی که باتری کاملا خالی است این افزایش جریان ممکن است ولتاژ را تا ۱۵ یا حتی ۱۶ ولت بالا ببرد.
ولتاژ بیش از حد فقط به خود دینام آسیب نمی رساند و می‌تواند به قطعاتی که تنها با ۱۰ تا ۱۴ ولت اختلاف پتانسیل تعریف شده‌اند نیز آسیب برساند. مخصوصاً در خودروهای مدرن که سنسورهایی مانند ESP، سنسور سراشیبی، ترمز اضطراری، سنسورهای گیربکس و هشدار تصادف فقط بعد از روشن شدن خودرو فعال می‌شوند، افت یا افزایش شدید ولتاژ می‌تواند باعث اختلال جدی در عملکرد آن‌ها شود. در مواردی دیده شده که پس از یک باتری به باتری غیراستاندارد، خودرو وارد حالت اضطراری شده و چراغ چک روشن مانده است.
از سوی دیگر، ECU نیز معمولاً ولتاژ سیستم را از طریق سیم مخصوصی که از جعبه فیوز به آن متصل است بررسی می‌کند. در خودروهای هوشمند، ECU از بالا رفتن بیش از حد ولتاژ جلوگیری می‌کند، اما همچنان امکان افزایش شدید جریان (تا ۱۰۰ آمپر) وجود دارد، که خود می‌تواند آسیب‌زا باشد.
حتی اگر خودرو روشن نشود و تنها تلاش برای استارت باشد، جریان زیادی از باتری سالم کشیده می‌شود. اگر ECU یا سنسورها در همین لحظه فعال شوند، کاهش شدید ولتاژ (زیر ۱۰ ولت) می‌تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد آن‌ها شود.
در نتیجه این موارد، بهترین و کم‌ریسک‌ترین روش برای باتری به باتری کردن خودرو، این است که هر دو خودرو خاموش باشند.
برای انجام صحیح و ایمن عملیات باتری به باتری، یکی از مهم‌ترین عوامل، استفاده از کابل استاندارد است. متأسفانه بسیاری از افراد از کابل‌هایی استفاده می‌کنند که یا سیم نازکی دارند یا محل اتصالات آن‌ها ضعیف است. این موضوع نه تنها باعث می‌شود این فرآیند به درستی انجام نشود، بلکه می‌تواند باعث داغ شدن کابل، آسیب به باتری یا حتی آتش‌سوزی شود.
در نهایت باید توجه داشت که باطری به باطری بدون کابل مخصوص بسیار خطرناک هست. هیچ جایگزین امنی برای کابل استاندارد وجود ندارد. استفاده از سیم‌های لخت، سیم برق معمولی یا تماس‌های موقتی با ابزار دیگر می‌تواند باعث آسیب‌های شدید به سیستم الکتریکی خودرو شود و از آن‌جایی که قیمت کابل باتری به باتری ماشین آن‌قدر زیاد نیست بهتر است برای جلوگیری از آسیب به خودرو کابل‌های سالم تهیه شوند.
در شرایطی که باتری به باتری ماشین به درستی و با رعایت اصول ایمنی انجام شود، این کار معمولاً خطری ندارد؛ اما در صورت بی‌دقتی می‌تواند آسیب‌زا باشد. برخی از عوارض باطری به باطری ماشین شامل صدمه به ECU خودرو، سنسورها یا سیستم برق خودرو است، به ویژه اگر خودروها هنگام اتصال کابل روشن باشند یا از کابل غیراستاندارد استفاده شود.
همچنین اتصال نادرست کابل‌ها یا انجام لحظه‌ای باتری به باتری در محل توسط افراد غیرمتخصص می‌تواند منجر به جرقه، نوسان ولتاژ و حتی آتش‌سوزی شود. بنابراین اگرچه این روش راهی سریع برای روشن کردن خودرو است اما باید با دقت و تجهیزات مناسب انجام شود تا از آسیب به خودرو جلوگیری گردد.
باتری به باتری کردن خودروهای اتوماتیک از نظر اصول کلی تفاوتی با خودروهای دنده‌ای ندارد و به همان شکل انجام می‌شود. یعنی با استفاده از کابل‌های مخصوص، ابتدا هر دو خودرو خاموش می‌شوند، سپس کابل‌ها به ترتیب صحیح متصل می‌گردند و در نهایت خودروی اتومات روشن می‌شود.
تنها نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که خودروی اتومات به هیچ وجه با هل دادن روشن نمی‌شود و اگر باتری آن کاملاً خالی باشد، تنها راه، همین روش باتری به باتری است. بنابراین رعایت نکات ایمنی و استفاده از کابل مناسب در خودروهای اتوماتیک نیز کاملاً ضروری است.
با توجه به اهمیت عملکرد صحیح سیستم برق خودرو، رعایت اصول درست در باتری به باتری کردن از نکات حیاتی است که نباید نادیده گرفته شود. استفاده از کابل استاندارد، خاموش بودن هر دو خودرو هنگام اتصال کابل‌ها، و رعایت ترتیب صحیح اتصال و جدا کردن کابل‌ها، باعث جلوگیری از آسیب به اجزای حساس الکترونیکی خودرو می‌شود. همچنین، شناخت به موقع علائم خرابی دینام و باطری و مراجعه سریع به مراکز مجاز می‌تواند از خسارت‌های بیشتر و هزینه‌های سنگین جلوگیری کند.
منبع خارجی:
How to move an automatic car with dead battery
قوانین و شرایط گارانتی
باتری خودرو
باتری UPS
تماس با ما
درباره ما
کلیه حقوق برای شرکت امدادباطری تابا ماندگار ایرانیان محفوظ است.
