تصور کنید صبح ماشین خود را استارت می زنید و بعد از حدود یک ساعت رانندگی بوی عجیب و بدی مثل تخم مرغ گندیده را از ماشین حس می کنید. با خود فکر می کنید که ظاهراً همه چیز درست کار می کند و مشکلی نیست، اما پس این بوی بد از کجاست؟! این بوی بد در واقع بوی گوگرد است و به این معناست که باتری شما هم اکنون در حال پختن است.
پدیده ای به نام شارژ بیش از حد باتری ماشین که اگر دیر متوجه آن شوید، نه تنها به باتری آسیب می رساند، بلکه ممکن است به سایر قطعات سیستم برق خودرو هم آسیب برساند. در ادامه ی مقاله با ما همراه باشید تا بررسی کنیم اورشارژ باتری ماشین به چه معناست، چه علائم و عوارضی دارد و چطور می توان از آن پیشگیری کرد.
زمانی که باتری بیش از حد نیاز و استاندارد شارژ از دینام دریافت می کند، می گوییم اصطلاحاً باتری خودرو دچار اورشارژ یا شارژ بیش از حد شده است. در حالت عادی ولتاژ باتری ماشین باید در محدوده ی ۱۳.۲ تا ۱۴.۸ ولت باشد، و در واقع با وقوع اورشارژ باتری ماشین، ولتاژ باتری بیش از ۱۴.۸ ولت می شود.
اورشارژ باتری ماشین معمولاً به دو شکل اورشارژ ولتاژی و اورشارژ زمانی خود را نشان می دهد.
شارژ بیش از حد ولتاژی باتری ( Voltage Overcharge ) به علت شارژ بیش از حد دینام رخ می دهد. در واقع دینام به دلایلی، باتری را بیش از حدِ مجاز شارژ می کند.
زمانی که باتری بیش از ۷ الی ۸ ساعت روشن باشد و باتری مدام تحت شارژ دینام قرار بگیرد اصطلاحاً شارژ بیش از حد زمانی باتری ماشین ( Time Overcharge ) رخ می دهد.
شارژ بیش از حد باتری ماشین دلایل مختلفی می تواند داشته باشد که در ادامه به ترتیب از رایج ترین آنها نام می بریم.
در دینام قطعه ای به نام آفتامات یا رگولاتور ( Regulator ) وجود دارد، که همانطور که از نامش پیداست، وظیفه دارد ولتاژ دینام را تنظیم کند. خرابی آفتامات دینام باعث می شود که دینام نتواند به درستی ولتاژ را تنظیم کند و باتری را بیش از حد نرمال شارژ کند.
در سیستم برق خودرو سیمی به نام سیم وضعیت دینام ( به انگلیسی Voltage Sense Wire ) وجود دارد که از سر باتری مستقیم به آفتامات دینام و یا ایسیو متصل است و به آفتامات اجازه می دهد که منظم وضعیت ولتاژ باتری خودرو را پایش کند و ولتاژ را تنظیم نماید.
اگر سیم حسگر ولتاژ قطع شود، اتصالش شُل شود و یا سولفاته ببندد، ولتاژی کاذب را نشان می دهد. این عیب در فرآیند مانیتورینگ ولتاژ باعث می شود دینام احساس می کند که باتری از شارژ خالی شده و به شارژ احتیاج دارد و مدام آن را شارژ می کند.
گاهی شارژ باتری ماشینتان به هر دلیلی تخلیه شده و به باتری فروشان و باتریسازان سطح شهر مراجعه می کنید و باتری را از شما دریافت می کنند تا شارژ کنند. اگر شارژر باتری خراب باشد و یا با ولتاژ بالا و غیراستاندارد شارژ شود، باتری اورشارژ می شود.
پیشنهاد می شود برای شارژ باتری ماشین به نمایندگی های محاز خدمات پس از فروش باتری خودرو مانند استادباتری مراجعه کنید، زیرا این نمایندگی ها از تجهیزات استاندارد استفاده می کنند و با خیالی آسوده می توانید باتری خود را برای شارژ به این مراکز بسپارید.
نصب باتری های با ظرفیت کمتر از مقدار توصیه شده و فابریک شرکت سازنده خودرو هم یکی دیگر از دلایل اورشارژ باتری هاست. همواره توصیه می شود هنگام خرید باتری خودرو، باتری نو با ظرفیت مناسب برای ماشین تهیه کنید. اگر نمی دانید باتری متناسب با خودروی شما چند آمپر است، کافی است نام خودروی خود را در قسمت سرچ وبسایت استادباتری وارد کنید. با خواندن مقاله راهنمای خرید باتری برای ماشین خود در سایت استادباتری می توانید از آمپر باتری پیشنهادی برای نصب بر روی خودروی خود و سایر نکاتی که باید در هنگام خرید در نظر داشته باشید، آگاه شوید.
فرض کنید خودروی شما به صورت فابریک باتری ۹۰ آمپر می خورد و طراحی دینام نیز با باتری با این ظرفیت هماهنگ شده است و توصیه ی شرکت سازنده هم بر این است که همواره باتری ۹۰ آمپر روی خودرو نصب کنید. اگر روی این خودرو باتری ۵۰ آمپرساعت نصب کنید، دینام با فرض اینکه باتری ۹۰ آمپر است آن را بیش از حد شارژ می کند و طولی نمی کشد که باتری دچار اورشارژ ولتاژی می شود.
ولتاژ اضافه ای که بر باتری اعمال می شود، باعث ایجاد گرمای زیاد و جوشیدن آب موجود در ترکیب اسید باتری می شود. محلول اسیدی موجود در باتری در واقع ترکیبی از حدود ۳۰% سولفوریک اسید و ۷۰% آب است. این جوشش در محفظه متراکم باتری باعث ایجاد فشار شدید می شود و شرایط برای وقوع واکنش الکترولیز آب فراهم می شود. در واقع مولکول های آب الکترولیز شده و به گازهای اکسیژن و هیدروژن تجزیه می شوند.
اگر باتری استاندارد طراحی و ساخته شده باشد و دارای سوپاپ های بسیار کوچک تخلیه گاز باشد، به مرور گازهای اکسیژن و هیدروژن از سوراخ ها خارج می شوند. گاهی باتری از قبل سولفاته هم زده است و ترکیب گاز هیدروژن خروجی با سولفور یا همان گوگرد، باعث تولید گاز هیدروژن سولفید H2S می شود که بوی مانند فاضلاب یا تخم مرغ گندیده باتری در واقع به دلیل آزاد شدن همین گاز در محیط است. گاز هیدروژن سولفید سمی است و در غلظت های بالا می تواند باعث ایجاد حالت تهوع و حتی بیهوشی گردد.
اگر راننده بوی بد باتری را حس نکند و یا نسبت به آن بی اعتنا باشد و این روند ادامه پیدا می کند، تمام آب درون باتری تجزیه می شود و دیگر آبی در باتری نیست و صفحات، دیگر در آب غرق نیستند. اگر کار به اینجا بکشد، صفحات باتری دچار تخریب می شوند و یا به اصطلاح فنی می گویند صفحات ریزش کرده اند و به کف باتری ریخته اند. در این حالت چون محلولِ الکترولیتی در درون باتری باقی نمانده است، بستر مناسب برای انجام واکنش های تبدیل انرژی شیمیایی به الکتریکی وجود نخواهد داشت، بنابرین باتری از کار می افتد و نمی توان ماشین را استارت زد.
در سناریویی خطرناک تر اگر باتری استادندارد و ایمن طراحی نشده باشد و دارای منفذ خروجی گاز نباشد، یا به هر دلیلی این منافذ بسته شده باشند و امکان خروج گازها وجود نداشته باشد، باتری ابتدا باد می کند و ظاهری ورم کرده به خود می گیرد. اگر راننده از باتری بازدید نکند و متوجه باد کردگی و ورم باتری نشود و فشارهای داخلی گازها بیشتر شود، باتری نهایتاً می ترکد. ترکیدن باتری بر اثر اورشارژ یک اتفاق خطرناک است که با رعایت توصیه هایی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم می توانید از آن جلوگیری کنید.
اورشارژ باتری ماشین پیامدهای دیگری هم در کنار موارد گفته شده دارد، که عبارتند از:
همانطور که توضیح داده شد، نشانه های شارژ بیش از حد باتری ماشین این موارد هستند:
اورشارژ باتری ماشین خطرات و آسیب های جانبی به همراه خواهد داشت و ضروری است هر راننده ای از آن آگاه باشد و راهکارهایی را جهت پیشگیری از وقوع اورشارژ باتری خودرو در پیش بگیرد. توصیه ی استادباتری رعایت نکات زیر است:
ولتاژ نرمال دینام ۱۳.۲ الی ۱۴.۸ ولت است. ولتاژ دینام را با یک دستگاه مولتی متر اندازه بگیرید. اگر ولتاژ بیش از این میزان بود باتری ماشین شما در معرض خطر اورشارژ ولتاژی قرار دارد.
باتری در حالت نرمال نه باید بوی بدی بدهد و نه ظاهر آن دفرمه شده باشد، همچنین چشمی آن باید به رنگ سبز باشد. توصیه می شود همانطور که هر چند وقت یک بار به صورت دوره ای سایر موارد مهم خودرو مثل سطح آب رادیات، روغن ترمز، آب شیشه شور و … را چک می کنید، نگاهی هم به باتری بیندازید و اگر دیدید چیزی غیرطبیعی به نظر می رسد ( مانند بادکردگی، خروج بخار و بوی بد ) به فرد متخصص و یا نمایندگی معتبر خدمات پس از فروش باتری ماشین خود مراجعه کنید تا مورد بررسی شود.
هنگام خرید باتری جدید توصیه می شود در انتخاب ظرفیت دقت کنید و ترجیحاً همان باتری با همان آمپری که به صورت فابریک روی ماشین نصب بوده را جایگزین کنید، نه یک باتری کم ظرفیت تر.
می توانید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید و ببینید که شرکت سازنده ی خودرو، باتری با چه ظرفیتی را برای مدل خودروی شما پیشنهاد می دهد و یا با کارشناسان استادباتری در تماس باشید تا در این مورد شما را راهنمایی کنند.
بله؛ هر باتری که حتی برای یک بار اورشارژ شده باشد، از گارانتی خارج می شود. نکته ی جالب این است که باتری ای که حتی یک بار در طول عمر خود اورشارژ شود و برای بیش از ۲ روز با ولتاژ بیش از حد شارژ شده باشد، برای همیشه ولتاژ مدار باز آن بالای ۱۳.۱ ولت می ماند در حالی که باتری ای که هیچ گاه اورشارژ را تجربه نکرده است ولتاژی نهایتاً تا ۱۳.۱ ولت را نشان می دهد.
به این طریق اورشارژ شدن یا نشدن باتری در گذشته ی باتری به سادگی با تست باتری قابل تشخیص است و یکی از مواردی است که حتماً نمایندگان گارانتی باتری خودرویی شرکت ها در هنگام تست باتری چک می کنند، به این دلیل که اورشارژ باطری ماشین، طبق قوانین همه ی شرکت های تولیدکننده باتری خودرو، گارانتی را باطل می کند.
اگر باتری هنوز خراب نشده و زود خبردار شده اید، می توانید به استفاده از باتری ادامه دهید، اما به طور کلی باید انتظار داشته باشید که عمر باتری ماشین شما با این اتفاق کمتر شده است و زودتر خراب می شود.
اگر هم باتری ماشینتان به کل خراب شده، از آنجا که اورشارژ باتری مشمول گارانتی باتری خودرو شرکت ها نمی شود، نمی توانید باتری جایگزین دریافت کنید و باید در پی خرید یک باتری نو باشید.
کلام آخر
به طور خلاصه اورشارژ باطری ماشین باعث داغی بیش از حد و تخریب ساختمان داخلی باتری می شود. علت بخار و جوش آوردن باتری خودرو بی شک شارژ بیش از حد باطری ماشین است. با این حال اگرچه اورشارژ باتری ماشین تا حدودی ترسناک به نظر می رسد اما مراقبت از باتری و چکاپ مداوم سیستم برق خودرو و هوشیاری در کشف به موقع علائم آن می تواند شما را از وقوع آن و خسارات جانبی نجات دهد. آیا شما هم تجربه ای از اورشارژ باتری خودرو دارید؟ در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.
قوانین و شرایط گارانتی
باتری خودرو
باتری UPS
تماس با ما
درباره ما
کلیه حقوق برای شرکت امدادباطری تابا ماندگار ایرانیان محفوظ است.
