یکی از رایج ترین سوالاتی که مشتریان هنگام خرید باتری از ما می پرسند این است که عمر واقعی باتری ماشین چقدر است و کدام برند باتری بادوام تر است و بیشتر عمر می کند؟ مشتریان معمولاً انتظار یک جواب سرراست و مشخص دارند که بتوانند روی آن حساب کنند، اما متاسفانه قضیه ی دوام و طول عمر باتری ماشین این قدرها هم سرراست نیست!
آیا باید آنطور که بسیاری از سایت ها و فروشندگان می گویند، باتری خودرو را هم مثل روغن، لنت و قطعات این چنینی، بعد از طی یک میزان کیلومتر خاصی تعویض کرد؟ آیا می توان زمان مشخصی را به عنوان عمر باتری ماشین هر برند به مشتریان گفت؟ اصلاً چه عواملی بر طول عمر باتری ماشین اثر می گذارند و آیا نکاتی هست که دانستن و رعایت آنها طول عمر مفید باتری های خودرویی را بیشتر کند؟ با ما همراه باشید تا به پاسخ این سوالات برسیم.
طول عمر باتری ماشین چقدر است؟
معمولاً به تجربه گفته می شود، میانگین طول عمر باتری ماشین ۲ الی ۳ سال است؛ اما طول عمر باتری خودرو به عوامل مختلفی بستگی دارد و به همین دلیل نمی توان دقیقاً پیش بینی کرد که یک باتری از برندی خاص دقیقاً چقدر عمر می کند. ممکن است باتری به خصوصی روی خودروی به خاصی نصب شود و ۵ سال هم عمر کند، در حالی که همان باتری روی خودروی دیگری در همان سال اول خراب شود.
اما خبر خوب آن که ما معتقدیم، همواره در هر حدود بودجه ای که مشتریان حاضر هستند به خرید باتری ماشین اختصاص دهند، می توان باتری مناسبی تهیه کرد.
طول عمر باتری ماشین به چه عواملی بستگی دارد؟
در ادامه به مهم ترین عوامل موثر بر طول عمر باتری ماشین خواهیم پرداخت. آشنایی با همین عوامل می تواند تبدیل به راهنمایی برای خرید و مراقبت از باتری خودرو شود و دوام خودروی شما را ارتقا بخشد.
۱.کیفیت تولید باتری
قطعاً اولین موردی که در میزان دوام هر محصولی نقش بازی می کند کیفیت تولید آن است و کیفیت تولید باتری هم حرف اول را در دوام و عمر آن می زند. عوامل زیر هر کدام به نحوی در طول عمر باتری موثر هستند:
-کیفیت افزودنی ها ( Addatives )
-نوع سرب به کار رفته برای ساخت صفحات باتری
-درصد خلوص سرب به کار رفته در ساختمان باتری
-جنس و کیفیت عایق های بین صفحات ( به انگلیسی Seperator )
-کیفیت جوش بین سلول ها
-کیفیت جوش اتصالات ( Strap )
-نحوه خشک شدن صفحات مثبت و منفی باتری
– نحوه و کیفیت خمیرمالی صفحات باتری
-دقت و کیفیت ماشین آلات ساخت و تولید باتری
-سیستم برنامه شارژ توسط شرکت تولیدکننده
۲. تعداد استارت هایی که خودرو می خورد
علاوه بر کیفیت تولید خود باتری و مواد و متریال آن، میزان دفعات استارت و برق کشیدن از باتری هم در عمر باتری ماشین تأثیر دارد. هر چقدر در طول یک روز بیشتر ماشین استارت بخورد، زودتر مستهلک می شود.
اگر دو باتری از یک برند یکسان را بر روی یک ماشین شخصی و یک تاکسی نصب کنیم، قطعاً عمر باتری نصب شده روی تاکسی زودتر به پایان می رسد، چرا که یک تاکسی در روز به طور میانگین ۲۰ بار استارت می زند، در حالی که یک خودروی شخصی با مصرف معمولی این میزان استارت نمی خورد و بنابرین بیشتر عمر می کند.
۳. حرارت و گرما؛ مهم ترین قاتل باتری ماشین
مهم ترین دلیل کم شدن عمر باتری ها، حرارت داخل موتور است که به باتری می رسد. در برخی از خودروها که خودروهای موتور گرم هستند، حرارت موتور مخصوصاً در فصول گرم سال، باعث آسیب تدریجی به باتری شده و طول عمر آن را می کاهد.
در واقع گرما حل شدن مواد را تسریع می کند و وقتی باتری گرم می شود، خمیرمالی های داخل باتری راحت تر از صفحات جدا شده و در اسید سولفوریک حل می شوند. این ذرات حل شده در نهایت در کف باتری ته نشین می شوند و یک لایه ی قطور رسوب از جنس اکسید سرب ایجاد می کنند. این رسوب به شکل ورم کردن از پایین و دفرمگی باتری از زیر خود را نشان می دهد و در نهایت موجب اتصال بین سلول ها می شود و ارتباط بین سلول ها قطع می شود.
۴. دشارژ شدن باتری خودرو
اگر خودرویی برای مدت حداقل یک ماه اصلاً استارت نخورد و دشارژ شود، طول عمر آن کاهش می یابد؛ دشارژ باتری می تواند باعث وقوع فعل و انفعالات شیمیایی در درون باتری ماشین شود که به صفحات باتری تنش های مکانیکی وارد شود و عمر آن را به شدت کاهش دهد.
اگر نسبت به دشارژ باتری بی اهمیت باشید، حتی ممکن است باتری ماشین دچار تخلیه عمیق شده و کلاً خراب شود. پیشنهاد می کنیم برای آشنایی بیشتر با عواقب دشارژ شدن باتری خودرو، مقاله ی دشارژ باتری ماشین را مطالعه کنید.
۵. اورشارژ یا شارژ بیش از حد باتری خودرو
به صورت استاندارد، یک باتری ماشین باید با ولتاژی بین ۱۳.۴ ولت تا ۱۴.۸ ولت و با آمپراژ ۱۰ آمپر شارژ شود. گاهی اوقات به دلایلی مثل خرابی آفتامات دینام، این شارژرسانی به باتری به درستی انجام نمی شود و باتری بیش از حد مجاز شارژ می شود. این فرآیند هم یک نقص فنی بوده و عمر باتری را کم می کند.
البته شارژ بیش از حد باتری خودرو فقط به دلیل خرابی آفتامات دینام نیست و ممکن است به دلایل دیگری نیز رخ دهد که برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دلایل اورشارژ باتری پیشنهاد می شود به مقاله اورشارژ باتری ماشین مراجعه کنید.
۶. رانندگی طولانی مدت بدون وقفه عمر باتری را کم می کند.
نوع دیگری از اورشارژ باتری وجود دارد که به آن شارژ بیش از حد زمانی باتری ماشین می گویند. باتری های خودرویی نهایتاً در یک سیکل زمانی ۶ ساعته فول شارژ می شوند. اگر بیش از مدت ۶ ساعت بدون وقفه ماشین را برانید، باتری در این مدت بیش از حد مجاز توسط دینام شارژ می شود و به صفحات آن به شدت داغ می کنند. داغ شدن صفحات باتری نیز موجب تبخیر الکترولیت یا همان آب باتری می شود. این تبخیر به مرور باعث می شود صفحات باتری با اکسیژن هوا ترکیب شده و اکسید شوند. بنابرین این نوع اورشارژ هم از عمر باتری ماشین می کاهد.
۷. تناسب ظرفیت باتری با خودرو
میزان مصرف برق خودرو و همچنین قدرت دینام تعیین کننده ی ظرفیت مناسب برای خودرو هستند. اگر باتری که روی خودرو نصب می شود، کم تر از آمپر پیشنهاد شده باشد، دو مشکل برای سیستم برق خودرو پیش می آید:
-آپشن ها بیش از حد توان باتری از آن جریان می کشند و بیشتر مواقع باتری دشارژ است.
-موقع روشن شدن خودرو هم چون دینام از باتری قوی تر است، به سرعت آن را اورشارژ می کند.
رخ دادن هر دو پدیده ی دشارژ و اورشارژهای متوالی خیلی زودتر از آن که فکرش را کنید باتری را خراب می کند.
۸. نصب غیراستاندارد باتری عمر آن را کوتاه می کند
اگر باتری در ابعاد نامناسب و یا در قالب نامناسب در جای تعبیه شده برای باتری خودرو نصب شود، باتری از طرفین و یا از سمت بست های نگهدارنده ی باتری، تحت فشار قرار می گیرد، و این فشار را به جداکننده ها و صفحات باتری انتقال می دهد.
این فشارهای خارجی باعث دفرمه شدن صفحات داخلی و نزدیک تر شدن آنها به هم شده و احتمال ایجاد اتصال کوتاه را در داخل باتری بیشتر می کند. به همین دلیل گفته می شود نصب باتری غیرمناسب به لحاظ سایز و اندازه و یا نصب بد و تحت فشار معمولاً باعث کم شدن طول عمر باتری ماشین ها می شود.
۹. سرمای خیلی زیاد عمر باتری را کم می کند
معمولاً شدت جریان استارت زنی باتری های خودرویی در دمای -۱۸ درجه سانتیگراد افت می کند. افت شدت جریان باتری در سرما، باعث می شود همه ی خودروها، اعم از انژکتوری، دیزل و کاربراتی، دیرتر روشن شوند و این موضوع باعث می شود که راننده دفعات مکرر برای استارت زدن ماشین تلاش کند.
این استارت زدن های زیاد در سرما، برای باتری اصلاً خوب نیست. همه ی اجسام در سرما، استعداد شکنندگی بیشتری دارند. استارت های پشت هم خودرو در سرما باعث می شود اتصالات نقطه جوش با صفحات باتری راحت تر جدا شود و باعث خرابی باتری خودرو می شود.
۱۰. باتری به باتری کردن اشتباه و غیراستاندارد از عمر باتری می کاهد
باتری به باتری کردن اگر به طریق درست انجام شود، هیچ خطر و ضرری برای طرفین ندارد. اما اگر باتری به باتری غیراصولی و اشتباه انجام دهید و قطب مثبت و منفی به هم اتصال پیدا کنند، شاهد جرقه ی اتصال بین قطب ها و سرباتری ها و ذوب شدن آنها خواهید بود.
باتری به باتریِ اشتباه همچنین باعث می شود صفحات داخلی باتری که اتصالات آن ها از قبل به مرور ضعیف تر شده است از هم جدا شوند و باتری خراب شود.
۱۱. ایراد داشتن قطعات استارت باعث خرابی زودهنگام باتری ماشین می شود
بعضی مواقع موتور خودرو و یا استارت خودرو دچار اختلالاتی می شود و استارت به هر دلیلی موقع درگیری با فلایویل نمی تواند آن را بچرخاند. فشاری که در این مواقع روی استارت می آید، باعث گرم شدن اتصالات و در نهایت انتقال این اتصالی به داخل باتری و قطع شدن صفحات می شود. حتی ممکن است به طور لحظه ای اتصال کوتاه بسیار سریعی رخ دهد و باتری منفجر شود.
بنابرین معیوب بودن ادوات استارت می تواند زمینه ساز کاهش عمر باتری خودرو شود.
۱۲. کارهای عجیبی که رانندگان با باتری ماشین خود می کنند
گاهی پیش می آید که رانندگان با این فرض که می خواهند به باتری رسیدگی کنند و آن را تقویت کنند، اقدامات عجیب و غریبی انجام می دهند که بدتر به باتری ماشین آسیب می زنند. طبق تجربه ی ما مواردی از این دست عبارتند از:
-باتری را باز کرده و زیر شارژ دستگاه شارژر خانگی باتری خودرو قرار می دهند تا باتری جان بگیرد!
-درب باتری های اتمی ( سیلد اسیدی ) را با پیچ گوشتی باز کرده و در آن آب می ریزند تا بیشتر عمر کند!
-به جای اینکه باتری های اسیدخور آب مقطر اضافه کنند، آب معمولی دارای املاح اضافه می کنند و یا بدتر، به آن اسید سولفوریک و یا الکترولیت اضافه می کنندو غلظت اسید را بر هم می زنند.
-درب باتری را باز کرده و در آن قرص های مخصوصی که به نام قرص باتری معروف شده اند، می ریزند.
متأسفانه بیشتر این کارها که گه گاه در فضای مجازی توسط افراد غیرمتخصص توصیه می شود، به جای آن که کمکی به دوام باتری کنند، عمر باتری های خودرویی را کوتاه می کنند.
توجه: دستکاری و باز کردن درب باتری های اتمی، باعث ابطال گارانتی می شود.
۱۳. ترافیک
باتری ماشینی که مدام در ترافیک مخوصوصاً در یک منطقه گرم می ماند و فن های خنک کننده ی آن به صورت مداوم روشن و خاموش می شوند، عمر کوتاه تری دارد نسبت به باتری ماشینی که بیشتر مواقع در حال حرکت است و کیلومتر می اندازد. علت این امر هم این است که فن روشن حرارت زیادی را به سمت باتری هدایت می کند.
راهکارهایی برای افزایش طول عمر باتری ماشین
برای بیشتر کردن عمر باتری ماشین خود به موارد زیر عمل کنید:
- هنگام خرید در مورد برند باتری و درجه کیفی آن تحقیق کنید و سعی کنید در هر بازه ی قیمتی بهترین باتری را انتخاب کنید.
- باتری با ظرفیت آمپری متناسب با خودروی خود انتخاب کنید و نه کمتر.
- سعی کنید بی وقفه و برای مدت طولانی ( بیش از ۶ ساعت مداوم ) خودرو را نرانید و حتماً در مسیرهای طولانی در بین راه توقف داشته باشید تا باتری ماشین دچار اورشارژ نشود.
- سعی کنید ایراداتی که باعث برق دزدی و یا اورشارژ می شوند را سریعاً رفع کنید. همچنین اگر استارت مشکل دارد آن را زودتر تعمیر کنید.
- باتری به باتری کردن صحیح و اصولی را فرا بگیرید تا در صورت نیاز به انجام آن، دقت و تجربه ی کافی داشته باشید و قطب های مخالف را به هم متصل نکنید.
- باتری را به صورت صحیح و استاندارد نصب کنید؛ از خرید باتری هایی که دارای قالب بزرگتر از جای باتری خودرو هستند بپرهیزید و ترجیحاً باتری هم آمپر با باتری فابریک ماشین را جایگزین آن کنید.
- یک راهکار دیگر استفاده از کاور باتری است. کاور باتری در واقع نوعی عایق ضد حرارت است که باعث می شود تا حد ممکن حرارت موتور به بدنه ی باتری نرسد.
توجه: برای خودروهای پژوه ۲۰۶، پژوه ۲۰۷ و رانا مدل سال ۹۸ به بعد، توصیه می شود خرید باتری ۵۰ آمپر L1 پیشنهاد می شود که همان باتری فابریک این خودروها می باشد. تغییر ظرفیت و یا نصب باتری های با قالب های L2 پیشنهاد نمی شود؛ اما اگر آپشن های برقی اضافی دارید و مجبور به نصب باتری قالب L2 هستید، حتما باید دو عدد خاری که در قسمت جلوی سینی باتری و پشت ABS قرار گرفته است را با قلم صاف کنید. در غیر این صورت پس از مدتی باتری سوراخ می شود.
- باتری را دستکاری نکنید. اگر باتری اسیدی دارید فقط در مواردی که سطح الکترولیت کم شده به میزان نیاز آب مقطر به آن بیفزایید و اگر باتری سیلد اسیدی دارید، به هیچ عنوان به جان آن نیفتید که درب آن را باز کنید. باتری های اتمی قابل تعمیر نیستند و در صورت خرابی فقط باید تعویض شوند.
در صورت بروز هر مشکلی برای باتری خودرو، فقط به نمایندگی معتبر خدمات پس از فروش باتری خودروی خود مراجعه کنید تا تست و عیب یابی به صورت اصولی توسط نمایندگی صورت گیرد و اگر نیاز بود بتوانید از گارانتی محصول استفاده کنید.
جمع بندی
عمر باتری خودرو به طور متوسط ۲ تا ۳ سال است، اما با رعایت نکاتی که عنوان شد، هم می توانید در هنگام خرید انتخاب باتری مناسب را داشته باشید و هم به بهترین نحو از باتری خودروی خود نگهداری کنید و مدت زمان بیشتری از آن استفاده کنید. به نظر شما کدام برند باتری ماشین ایرانی با کیفیت تر و با دوام تر است؟ از تجربه های خود در بخش نظرات بنویسید.